BSC-congresverslag - sessie 6

Op donderdagochtend 6 februari werd tijdens het BSC-congres de sessie 'Advancing heart failure care: Belgian initiatives for patient journey improvement' gehouden, gemodereerd door Matthias Dupont (ZOL Genk). De sessie richtte zich op het ondersteunen van Belgische initiatieven voor verbeterde hartfalenzorg.

Screening for chronic obstructive pulmonary disease in a heart failure clinic

Stéphane Carlier - CHU Helora, Bergen

Het eerste project werd voorgesteld door Stéphane Carlier. Er bestaat een sterke correlatie tussen chronisch obstructief longlijden (COPD) en verschillende cardiovasculaire aandoeningen. Beide ziekten worden met elkaar verbonden door diverse pathofysiologische mechanismen en triggers, wat bijdraagt aan het verhoogde cardiovasculaire risico bij COPD-patiënten. Dit leidt tot een hoge prevalentie van cardiovasculaire aandoeningen bij COPD-patiënten (figuur 1) en gaat gepaard met een verhoogde cardiovasculaire mortaliteit.^1,2

COPD kan ook bijdragen aan het ontstaan van cardiovasculaire aandoeningen. Elke COPD-exacerbatie kan een voorbode zijn van een cardiaal event, gedreven door meerdere onderliggende mechanismen³: verhoogde systemische inflammatie⁴, hyperinflatie van de longen⁵ en hypoxische vasoconstrictie in de longen.⁶ Daarom is het nuttig dat hartfalenpatiënten worden gescreend voor COPD.

In dit onderzoeksproject plannen de onderzoekers het gebruik van een eenvoudige screeningstool voor COPD.

Traditionele meetinstrumenten die werken met een turbinesysteem hebben echter beperkingen: ze vereisen een goede patiëntparticipatie en baseren de interpretatie uitsluitend op expiratoire gegevens.

Om deze beperkingen te omzeilen, maken de onderzoekers gebruik van de Uscop PureFlow-techniek. Dit toestel is reeds gevalideerd⁷, en biedt verschillende voordelen, waaronder lage flowweerstand, eenvoudige desinfectie, automatische interne kalibratie en een duurzaam ontwerp. Bovendien meet het FVC, FEV1 en de FEV1/FVC-ratio.

Het doel van deze studie is om COPD laagdrempelig op te sporen en bij een positieve test patiënten door te verwijzen naar een pneumoloog voor verder diagnostisch onderzoek. Hiermee willen de onderzoekers de volgende vragen beantwoorden:

• Wat is de prevalentie van COPD in een hartfalenpopulatie?
• Kan vroege verwijzing naar de pneumoloog bijdragen aan een betere, geïntegreerde zorg?
• Is screening op COPD door een hartfalenverpleegkundige tijdens de consultatie haalbaar en effectief?

An online multidisciplinary care pathway for chronic heart failure for the whole of Belgium

David Derthoo - AZ Groeninge, Kortrijk

De tweede presentatie ging over het hartfalenzorgpad in België, gepresenteerd door David Derthoo. Dit zorgpad is ontstaan uit de nood aan betere samenwerking in de complexe zorg voor hartfalenpatiënten. Veel zorgverleners ervaren uitdagingen door het ontbreken van richtlijnen voor de eerste lijn, wisselende samenwerkingsstructuren en variaties in patiënteneducatie. Dit leidt vaak tot onderbehandeling, vooral bij patiënten met bijkomende aandoeningen.

De Belgische Werkgroep voor Hartfalen (BWGHF) ontwikkelde een platform om ESC-hartfalenrichtlijnen toegankelijk te maken voor zorgverleners en patiënten. Het zorgpad biedt een gestructureerde aanpak en richt zich op educatie, coördinatie en uniformiteit. Het biedt up-to-date, online raadpleegbare richtlijnen in het Nederlands, Frans en Engels (figuur 2).

Het zorgpad heeft als doel zorgverleners beter op te leiden, samenwerking te versterken en de kwaliteit van leven van hartfalenpatiënten te verbeteren. Het voorziet in concrete richtlijnen voor de opvolging van patiënten, zowel tijdens ziekenhuisopnames als na ontslag.

David Derthoo riep aan het einde van de sessie op om de website van het hartfalenzorgpad te bezoeken via https:// heartfailurepathway.com/nl/home-2/ Hij moedigde aan het initiatief actief te promoten bij zorgverleners en patiënten. Momenteel wordt er met de overheid en het RIZIV gewerkt aan de officiële erkenning en terugbetaling van het zorgpad.

Early detection and diagnosis of heart failure

Frederica Valente - Erasme HUB, Brussel

Hartfalen blijft wereldwijd een grote belasting vormen.⁸ In België wordt geschat dat momenteel ongeveer 200 000 mensen hartfalen hebben, en de prevalentie neemt toe door de vergrijzing van de bevolking. De frequente ziekenhuisopnames door hartfalen hebben aanzienlijke gevolgen voor de zorgkosten; naar schatting wordt 1-2 % van het totale gezondheidszorgbudget besteed aan de zorg voor hartfalenpatiënten. Dit benadrukt de noodzaak voor initiatieven die hartfalen vroegtijdig opsporen.

Het gebruik van snelle point-of-care tests voor NT-proBNP bij patiënten met dyspneu in de eerstelijnszorg kan bijdragen aan een vroege diagnose van hartfalen. Dit kan ziekenhuisopnames, complicaties en cardiovasculair overlijden helpen voorkomen, terwijl ook de zorgkosten en het onnodige gebruik van middelen worden verminderd.^9-12

In dit project willen de onderzoekers de algemene bevolking screenen op hartfalen met een NT-proBNP point-of-care test. Ze plannen een grote screeningsdag in het Universitair Ziekenhuis Erasme in Brussel op 13 mei 2025, gericht op alle bezoekers ouder dan 18 jaar. Patiënten met een cardiale voorgeschiedenis, die recent zijn opgenomen, zwangere vrouwen en patiënten in dialyse worden uitgesloten. De NT-proBNP-cut-off wordt vastgesteld op 125 pg/ml. Patiënten met een NT-proBNP > 125 pg/ml worden doorverwezen voor echocardiografie. Bij een valspositief resultaat volgt verder onderzoek, terwijl bij een terecht positief resultaat doorverwijzing naar een cardioloog plaatsvindt. Naast NT-proBNP worden ook demografische gegevens, risicofactoren en hartfalensymptomen verzameld.

Het doel van deze studie is te onderzoeken of de POCT-test voor NT-proBNP een meerwaarde heeft bij de vroegtijdige diagnose van hartfalen, de kwaliteit van leven kan verbeteren, en kan bijdragen aan een grotere bewustwording van hartfalensymptomen en cardiovasculaire risicofactoren bij de algemene bevolking.

Conclusie

Deze sessie heeft belangrijke Belgische initiatieven voor hartfalenzorg belicht, waaronder het hartfalenzorgpad, het gebruik van point-of-care tests voor vroege diagnose van hartfalen, en een innovatief COPD-screeningproject in hartfalenklinieken. Deze projecten benadrukken het belang van betere samenwerking, educatie en vroege opsporing om de zorg voor hartfalenpatiënten te verbeteren.

Referenties

1. Berry, C.E., Wise, R.A. Mortality in COPD: causes, risk factors, and prevention. COPD, 2010, 7 (5), 375-382.
2. Anthonisen, N.R., Skeans, M.A., Wise, R.A., Manfreda, J., Kanner, R.E., Connett, J.E. et al. The effects of a smoking cessation intervention on 14.5-year mortality: a randomized clinical trial. Ann Intern Med, 2005, 142 (4), 233-239.
3. Müllerová, H., Shukla, A., Hawkins, A., Quint, J. Risk factors for acute exacerbations of COPD in a primary care population: a retrospective observational cohort study. BMJ Open, 2014, 4 (12), e006171.
4. Van Eeden, S., Leipsic, J., Paul Man, S.F., Sin, D.D. The relationship between lung inflammation and cardiovascular disease. Am J Respir Crit Care Med, 2012, 186 (1), 11-16.
5. Crisan, L., Wong, N., Sin, D.D., Lee, H.M. Karma of Cardiovascular Disease Risk Factors for Prevention and Management of Major Cardiovascular Events in the Context of Acute Exacerbations of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Front Cardiovasc Med, 2019, 6, 79.
6. Kent, B.D., Mitchell, P.D., McNicholas, W.T. Hypoxemia in patients with COPD: cause, effects, and disease progression. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, 2011, 6, 199-208.
7. Montvai, D., Bikov, A., Lázár, Z., Ferenczi, G., Losonczy, G., Horvath, I. Accuracy And Precision Of The SpiroThor Ultrasonic Spirometer. Am J Respir Crit Care Med, 2010, 181, A3254-A3254.
8. Savarese, G., Becher, P.M., Lund, L.H., Seferovic, P., Rosano, G.M.C., Coats, A.J.S. Global burden of heart failure: a comprehensive and updated review of epidemiology. Cardiovasc Res, 2022, 118 (17), 3272-3287.
9. Verdú, J.M., Comín-Colet, J., Domingo, M., Lupón, J., Gómez, M., Molina, L. et al. Rapid Point-of-Care NT-proBNP Optimal Cut-off Point for Heart Failure Diagnosis in Primary Care. Rev Esp Cardiol (Engl Ed), 2012, 65 (7), 613-619.
10. Aspromonte, N., Ceci, V., Chiera, A., Coletta, C., D'Eri, A., Feola, M. et al. Rapid brain natriuretic peptide test and Doppler echocardiography for early diagnosis of mild heart failure. Clin Chem, 2006, 52 (9), 18021808.
11. McDonagh, T.A., Metra, M., Adamo, M., Gardner, R.S., Baumbach, A., Böhm, M. et al. 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J, 2021, 42 (36), 3599-3726.
12. Fonseca, C., Bettencourt, P., Brito, D., Febra, H., Pereira, Á., Genovez, V. et al. NT-proBNP for heart failure diagnosis in Primary Care: Costs or savings? A budget impact study. Rev Port Cardiol, 2022, 41 (3), 183-193.