Op vrijdag 4 oktober 2024 vond in het Van der Valk Hotel Zaventem het jaarlijkse congres van de Belgian Working Group on Non-Invasive Cardiac Imaging plaats. De aandachtspunten van dit jaar waren beeldvormingcontroverses en innovaties die een directe impact hebben op onze klinische praktijk. In onderstaand artikel geven we een beknopt overzicht van de verschillende sessies.

Indexing Echo Measures to BSA: why (not)?

Bernard Cosyns - Brussel

Bernard Cosyns van het UZ Brussel startte de dag met de stelling dat echografische metingen geïndexeerd moeten blijven op basis van body surface area (BSA). Immers, op deze manier zou de prognostische waarde van echografische parameters verbeteren en zou het verschil tussen mannen en vrouwen worden genivelleerd. BSA zou van alle andere mogelijke indexaties (bv. enkel op basis van lengte) het best geassocieerd zijn met prognostische eindpunten. Er werd wel op één belangrijk punt gewezen, namelijk dat dit niet zou gelden voor patiënten met ernstige aortaklepstenose. De Amerikaanse en Europese richtlijnen stelden de BSA-geïndexeerde cutoff voor ernstige aortaklepstenose op aortaklep oppervlakte van < 0,6 cm²/m².¹ Echter, studies hadden aangetoond dat het gebruiken van deze cutoff niet per se leidde tot een verbetering van de voorspellende waarde voor ernstige adverse events gerelateerd aan aortaklepstenose.²

Non-Invasive Ischemia Testing: no longer a viable test?

Carlos Collet - Aalst

Deze sessie wordt besproken in een apart artikel gebracht door Jerrold Spapen.

Reconciling Discordant AS in HFpEF: CT, TEE or stress echo?

Maria-Luiza Luchian - Namur

Maria-Luiza Luchian lichtte toe hoe verschillende beeldvormingstechnieken ons kunnen bijstaan bij discordante metingen bij aortaklepstenose en bewaarde ejectiefractie. Dit probleem is prevalent in de dagelijkse praktijk.⁴ De aandacht werd gevestigd op de gekende pittfalls zoals correcte LVOT-meting en correcte alignatie van de dopplersignalen. Stress-echocardiografie helpt ons het slagvolume te verhogen en een CT-scan kan met de calciumscore van de aortaklep een bijdrage leveren in het detecteren van een 'true' vs 'pseudo' ernstige aortaklepstenose (figuur 1).⁵ Ook het nut van cardiale MRI in het detecteren van myocardiale fibrose en het bepalen van de ernst van de aortaklepstenose werd door Luchian besproken.

Excessive trabeculation or non-compaction CMP: ending the controversy?

Bjarke Jensen - Amsterdam, Nederland

Bjarke Jensen, verbonden aan het UMC Amsterdam, bracht als eerste keynote spreker van de dag de controverse rond 'non-compactie cardiomyopathie' aan bod. Hij wees op het verschil tussen Amerikaanse en Europese meningen over non-compactie, waarbij de recente Europese richtlijnen over cardiomyopathieën de term 'non-compactie cardiomyopathie' hadden verlaten en de voorkeur gaven aan de term 'hypertrabeculatie'.⁶ Dit wegens onvoldoende bewijs dat compactie tijdens de menselijke embryonale ontwikkeling zou optreden⁷ én dat hypertrabeculatie ook reeds beschreven is als normale fysiologische respons op verhoogde preload of afterload, zoals bij intensieve sporters of zwangere vrouwen.

Vanuit deze biologische inzichten wordt nu aangeraden om hypertrabeculatie eerder als een fenotype te beschouwen dat concomittant kan voorkomen bij onderliggende cardiomyopathie, neuro-musculaire of metabole aandoening.⁸

Bij asymptomatische volwassenen waarbij hypertrabeculatie toevallig geïsoleerd wordt vastgesteld, zouden waarschijnlijk geen aanvullende testen nodig moeten zijn als de ventrikelfunctie bewaard is, er geen ecg-afwijkingen zijn en er geen familiale belasting is op cardiomyopathie. Bij volwassenen met een gekende cardiomyopathie, waarbij hypertrabeculatie wordt vastgesteld, is de rol van excessieve hypertrabeculatie op de prognose nog onduidelijk. De data bij kinderen zijn tot op heden nog onduidelijk, maar er werd gesuggereerd dat de clinicus aandachtig moet blijven om bij hen geen associatie met neuro-musculaire of metabole aandoening te missen (figuur 2).⁸

Myocardial Work: Tool or Toy?

Jürgen Duchenne - Hasselt/Leuven

In de late voormiddag hield Jürgen Duchenne van UZ Leuven een voordracht over de mogelijkheden van myocardiale arbeid in het echolab. Door pressure strain loops te vormen, kunnen zones van het myocard worden geïdentificeerd die worden blootgesteld aan verminderde work-efficiency, onafhankelijk van de afterload. Dit kan ofwel globale disfunctie zijn zoals bij hypertensie of aortaklepstenose, of - nog interessanter - bij regionale loadingassymetrie in het geval van ischemie of asynchronie. Het type voorbeeld is de linkerbundeltakblok, waarbij myocardiale arbeid het potientieel heeft om mechanische dyssynchronie aan te tonen en te kwantificeren in de echolabs van de dagelijkse klinische praktijk.

Bedside Ultrasound Imaging in the ICU: VExUS & beyond

Hatem Soliman Aboumarie - Londen, Verenigd Koninkrijk

Hatem Soliman-Aboumarie, verbonden aan de Cardiac Intensive Care van Harefield Hospital London, gaf in de namiddag een boeiende lezing over het gebruik van simpele dopplertechnieken bij de kritisch zieke patiënt. Met doppler kunnen onder andere strokevolumes, de relaties tussen rechter- en linkerventrikel, coupling of uncoupling tussen ventrikel en het arterieel systeem worden geëvalueerd. Ook werd de toepassing van Venous Excess Ultrasound (VexUS) in het bepalen van de veneuze congestie nog eens toegelicht en werd er gewezen op de pittfalls bij het doppleren van de veneuze structuren (figuur 3).^{9, 10}

High Frame Rate Ultrasound Imaging: ready for routine use?

Jens-Uwe Voigt - Leuven

Jens-Uwe Voigt liet in de namiddag zien dat high frame rate echocardiografie technisch haalbaar is geworden, met acquisities van minstens 5000 frames per seconde. Met deze veelbelovende techniek is het mogelijk om shear wave elastography te gebruiken als directe meting van myocardiale stijfheid. In de toekomst kan het een aanvullende techniek zijn om fibrose te detecteren, maar ook om diastolische disfunctie te evalueren, aangezien myocardiale stijfheid haast per definitie geassocieerd is met oplopende vullingsdrukken.¹¹

Tissue characterization beyond classic LGE MRI: needed in clinical routine?

Caroline Van de Heyning - Antwerpen

Cardiale MRI met klassieke oftewel bright-blood late gadolinium contrast (LGE) is een gouden standaard om viabiliteit te evalueren. Het correct beoordelen van irreversibel beschadigd myocard is essentieel om de patiënten te identificeren met verhoogd risico op cardiale events in de toekomst en de therapeutische opties hierop te selecteren.¹²

Hoewel het onderscheid tussen een litteken en een viabele hartspier meestal goed te zien is, kan een subendocardiaal litteken toch nog moeilijk te detecteren zijn. Caroline Van de Heyning gaf daarom als laatste een voordracht over dark-blood, waarbij de inversietijd wordt ingekort om niet het myocard, maar het bloed te 'nullen'. Met vervolgens standaard LGE-sequentie en phase sensitive inversion recovery imaging kan met een verhoogde sensitiviteit subendocardiaal LGE worden gediagnosticeerd (figuur 4).¹³

Referenties

1. Vahanian, A., Beyersdorf, F., Praz, F., Milojevic, M., Baldus, S., Bauersachs, J. et al. 2021 ESC/ EACTS Guidelines for the management of valvular heart disease: Developed by the Task Force for the management of valvular heart disease of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). Eur Heart J, 2021, 43 (7), 561-632.
2. Jander, N., Gohlke-Bärwolf, C., Bahlmann, E., Gerdts, E., Boman, K., Chambers, J.B. et al. Indexing aortic valve area by body surface area increases the prevalence of severe aortic stenosis. Heart, 2014, 100 (1), 28.
3. Andreini, D., Collet, C., Leipsic, J.A., Nieman, K., Bittencurt, M., Mey, Jd. et al. Pre-procedural planning of coronary revascularization by cardiac computed tomography: An expert consensus document of the Society of Cardiovascular Computed Tomography. EuroIntervention, 2022, 18 (11), e872-e87.
4. Minners, J., Allgeier, M., Gohlke-Baerwolf, C., Kienzle, R.P., Neumann, F.J., Jander, N. Inconsistencies of echocardiographic criteria for the grading of aortic valve stenosis. Eur Heart J, 2008, 29 (8), 1043-1048.
5. Clavel, M-A., Guzzetti, E., Annabi, M-S., Salaun, E., Ong, G., Pibarot, P. Normal-Flow Low-Gradient Severe Aortic Stenosis: Myth or Reality? Structural Heart, 2018, 2 (3), 180-187.
6. Arbelo, E., Protonotarios, A., Gimeno, J.R., Arbustini, E., Barriales-Villa, R., Basso, C. et al. 2023 ESC Guidelines for the management of cardiomyopathies: Developed by the task force on the management of cardiomyopathies of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J, 2023, 44 (37), 3503-3626.
7. Faber, J.W., D'Silva, A., Christoffels, V.M., Jensen, B. Lack of morphometric evidence for ventricular compaction in humans. J Cardiol, 2021, 78 (5), 397-405.
8. Petersen, S.E., Jensen, B., Aung, N., Friedrich, M.G., McMahon, C.J., Mohiddin, S.A. et al. Excessive Trabeculation of the Left Ventricle. JACC: Cardiovasc Imaging, 2023, 16 (3), 408-425.
9. Beaubien-Souligny, W., Rola, P., Haycock, K., Bouchard, J., Lamarche, Y., Spiegel, R. et al. Quantifying systemic congestion with Point-Of-Care ultrasound: development of the venous excess ultrasound grading system. Ultrasound J, 2020, 12 (1), 16.
10. Koratala, A., Romero-González, G., Soliman- Aboumarie, H., Kazory, A. Unlocking the Potential of VExUS in Assessing Venous Congestion: The Art of Doing It Right. Cardiorenal Med, 2024, 14 (1), 350-374.
11. Caenen, A., Bézy, S., Pernot, M., Nightingale, K.R., Vos, H.J., Voigt, J-U. et al. Ultrasound Shear Wave Elastography in Cardiology. JACC Cardiovasc Imaging, 2024, 17 (3), 314-329.
12. Holtackers, R.J., Chiribiri, A., Schneider, T., Higgins, D.M., Botnar, R.M. Dark-blood late gadolinium enhancement without additional magnetization preparation. J Cardiovasc Magn Reson, 2017, 19 (1), 64.
13. Holtackers, R.J., Van de Heyning, C.M., Nazir, M.S., Rashid, I., Ntalas, I., Rahman, H. et al. Clinical value of dark-blood late gadolinium enhancement cardiovascular magnetic resonance without additional magnetization preparation. J Cardiovasc Magn Reson, 2019, 21 (1), 44.