In het Sheraton Hotel van Brussel vond op 8 en 9 februari 2024 het 43e Belgische congres voor cardiologie plaats, een vertrouwd jaarlijks event georganiseerd door de Belgian Society of Cardiology (BSC). Dit jaar mochten we meer dan 700 deelnemers verwelkomen, bestaande uit cardiologen, verpleegkundigen en daarenboven nog een grote groep vertegenwoordigers vanuit de industrie.

Gedurende de twee congresdagen werd duidelijk hoezeer de cardiologie veranderd is sinds de eerste editie 43 jaar geleden. Cardiologen zijn dan ook steeds 'early adopters' op het vlak van innovatie. Ondernemend, leergierig en gedreven om nieuwe technieken, zowel diagnostisch als therapeutisch, na validatie door wetenschappelijk onderzoek, snel te integreren in de dagelijkse zorg om kwaliteit en vooruitgang te garanderen. De diverse onderwerpen van de sessies tijdens het congres zijn hiervoor illustratief. Het congres bood een panoramisch zicht op ons vakgebied: van de nieuwste basiswetenschappelijke inzichten tot de meest actuele klinische richtlijnen en geavanceerde behandeltechnieken, van hybride revascularisatie tot hybride revalidatie, van telemonitoring tot de evolutie in digitale devices, van nieuwe ablatietechnieken tot linkerbundeltakpacing en nog veel meer.

Niet alleen de onderwerpen zijn illustratief voor deze wereld in verandering. Ook de aanwezigen zijn hiervan een bewijs. Van een jaarlijks congres louter gericht op cardiologen zagen we de voorbije jaren een evolutie richting een belangrijke rol voor het verpleegkundige luik. In de laatste edities is dit uitgegroeid tot een integraal onderdeel van het programma. Uiteraard is een zorgmodel waarin zowel verpleegkundigen als artsen bijdragen aan hoogwaardige zorg anno 2024 de evidentie zelve. De groei in verpleegkundig specialisten (met focus op hartfalen, devices, TAVI, PVI, revalidatie, …) zorgt voor een kwalitatieve ondersteuning van de behandeling en opvolging van onze patiënten. Hoe deze samenwerking in de toekomst gaat evolueren in een wijzigend zorglandschap, en hoe de financiering hiervan zal worden georganiseerd, moet nog blijken. Het wetsontwerp met betrekking tot de herziening van het verpleegkundige beroep, dat in januari 2024 door het ministerie van F. Vandenbroucke groen licht kreeg, waarbij er onder andere een uitbreiding wordt voorbereid van de zorgtaken van de verpleegkundigen (onder andere door het uitvoeren van verpleegkundige consultaties) toont de gekozen richting.

Terwijl we vooruitkijken en getuige zijn van deze wereld in verandering, mogen we echter de uitdagingen die voor ons liggen niet uit het oog verliezen. In tijden van budgetrestrictie zullen keuzes moeten worden gemaakt over de inzet van de (beperkte) middelen. Het blijft afwachten wat de impact zal zijn van de herziening van de ziekenhuisfinanciering en herijking van de nomenclatuur. Laat ons hopen dat ook op dit vlak verandering gebaseerd is op ratio en evidentie en dat de beleidsmakers blijven waken over de drie peilers die van onze gezondheidszorg in België, en de cardiologische zorg meer specifiek, een krachtig verhaal hebben gemaakt en maken, meer bepaald hoe bereikbaar, kwalitatief en betaalbaar onze zorg is. Voorzichtigheid is geboden wanneer aan deze knoppen gedraaid gaat worden of wanneer lineaire besparingen worden doorgevoerd, want deze drie peilers zijn sterk verweven en kwetsbaar.

Hoewel we verandering omarmen, moeten we ook alert blijven voor de risico's ervan. De laatste jaren was er een aaneenschakeling van ingrijpende veranderingen binnen het ziekenhuislandschap. Enkele voorbeelden hiervan zijn de omschakeling naar elektronische patiëntendossiers, de druk tot het behalen van kwaliteitslabels en accreditering, de COVID-crisis en de ziekenhuisnetwerkvorming. Al deze veranderingen hebben een belangrijke impact gehad op onze dagdagelijkse professionele invulling en hoewel (sommige van) deze veranderingen objectieve meerwaarde creëren, zorgen ze ook voor extra belasting, noodzaak tot training, adaptatie, maar ook stress. We moeten dus ook waken over het risico op 'veranderingsmoeheid'. Veel werknemers, van secretariaatsmedewerkers, tot verpleegkundigen, tot artsen zijn uitgeput en riskeren gezondheidsproblemen zoals burn-outs. Het wordt ook op dit gebied afwachten en aandachtig blijven hoe de opeenvolging van al deze veranderingen, in het bijzonder de nakende digitale versnelling en integratie van artificiële-intelligentiemodellen, zullen worden geabsorbeerd in onze dagelijkse praktijk en of ze ons en onze patiënten zullen ondersteunen of overbelasten.

In dit aprilnummer van het Tijdschrift voor Cardiologie leest u traditiegetrouw enkele boeiende congresverslagen geschreven door vooral jonge cardiologen, die hun inzichten en samenvattingen delen over onderwerpen die tijdens dit BSC-congres aan bod kwamen. Als redactie kijken we vol verwachting uit naar de verdere veranderingen binnen de cardiologie en zijn we vastberaden om onze lezers op de hoogte te houden van de nieuwste inzichten, innovaties en best practices.

'The measure of intelligence is the ability to change.' (A. Einstein).

We wensen u veel leesplezier.