Van 26-29 augustus ging dit jaar het jaarlijkse cardiologische ESC-congres door in Barcelona. Om meerdere redenen kunnen we zeggen dat het een mooie editie was. Allereerst omdat het de zeventigste editie was van een wetenschappelijk event dat tot de grootste ter wereld behoort. Het is dan ook de gelegenheid om de organisatoren van deze en alle vorige edities te bedanken voor hun inzet en organisatietalent om dit, jaar na jaar, te realiseren. Bovendien konden we het congres zowel ter plaatse als online volgen en dit met een perfecte organisatie. Ten slotte werden een aantal nieuwe trials voorgesteld op de hotlinesessies en simultaan gepubliceerd in vooraanstaande medische tijdschriften met erg mooie resultaten die allicht onze manier van werken in de toekomst aanzienlijk zal veranderen (dit naast de vele andere educatieve en wetenschappelijke sessies). Want hoe we het ook draaien of keren: een trial met een positief resultaat met impact op onze dagelijkse praktijkvoering is steeds een leukere boodschap dan een negatieve trial die puur voor wat het wetenschappelijke resultaat betreft evenwaardig beschouwd moet worden.

Een overzicht van een aantal belangrijke sessies op dit congres kunnen jullie in dit nummer terugvinden. Het is niet de bedoeling van een redactioneel een overzicht te geven van de wetenschappelijke inhoud van een groot wereldcongres, maar graag wil ik twee studies, de ADVOR- en DELIVER-trial, kort aanhalen als inleiding van dit nummer speciaal gewijd aan het ESC-congres 2022.

Dat we als eerste de ADVOR-studie vermelden is niet enkel omdat dit een Belgische trial is, maar ook omdat het een belangrijke studie is die onze praktijkvoering zal veranderen.¹ Het is in de eerste plaats de verdienste van Wilfried Mullens, die deze studie trok, om onze aandacht te trekken op het nut van het gebruik van acetazolamide in acuut gedecompenseerd hartfalen met volume-overload. De ADVOR-studie, een multicentrische dubbelblinde gerandomiseerde placebogecontroleerde studie, toonde dat intraveneuze toediening van 500 mg/d acetazolamide gedurende de eerste drie dagen of tot volledige decongestie, bovenop het gebruik van intraveneuze toediening van loop diuretica aan tweemaal de orale onderhoudstherapie, leidde tot een erg significante meer succesvolle en snellere decongestie na drie dagen en dat dit decongestievoordeel bewaard bleef bij ontslag uit het ziekenhuis. Ook de hospitalisatieduur (secundaire eindpunt) was korter in de acetazolamidegroep.

De DELIVER-studie (Dapagliflozin in Heart Failure with Mildly Reduced or Preserved Ejection Fraction) was een andere studie die veel aandacht trok in hetzelfde domein van hartfalen.² Het doel van deze multicentrische dubbelblinde gerandomiseerde studie bestond erin een antwoord te geven op de vraag of deze SGLT2-inhibitor in staat was de voordelen van de EMPEROR-Preserved-trial te bevestigen in de patiëntengroep met licht gedaalde of normale LVEF met inbegrip van patiënten met een LVEF in de hoogste rang (> 60 %), in de patiëntenpopulatie waar de medicatie wordt opgestart tijdens of vlak na de hospitalisatie en in de groep van patiënten met een gerecupereerde LVEF > 40 %. De patiënten waren ouder dan 40 jaar, hadden stabiel hartfalen met of zonder diabetes, een LVEF > 40 %, een bewijs van structureel hartlijden (vergrote linkervoorkamer of linkerkamerhypertrofie) en een verhoogd NT-proBNP. De auteurs konden aantonen dat dapagliflozine het gecombineerde risico van verergering hartfalen of cardiovasculair overlijden significant kon verminderen in deze groep patiënten met mild gereduceerde of bewaarde LVEF.

Dat de hartfalenspecialisten eufoor terugkwamen van dit ESC-congres is te verklaren enkel al met de resultaten van deze twee studies. Toch dienen we als kanttekening volgende bedenking toe te voegen: geen van beide trials konden een gunstig effect aantonen op de cardiovasculaire mortaliteit en totale mortaliteit (wat voor ADVOR ook geen primair eindpunt was en begrijpelijkerwijs niet gehaald kon worden met een follow-up van drie maanden). De grote mortaliteitsreducties die bekomen werden met de introductie van ACE-i, MRA, ARNI en bètablokkers bij patiënten met gereduceerde LVEF kunnen voorlopig niet worden herhaald in de groep van hartfalenpatiënten met licht gereduceerde of bewaarde LVEF.

Ik wens jullie nog veel leesplezier en voor de geïnteresseerden kan verdere wetenschappelijke info omtrent het ESC-congres 2022 steeds worden opgezocht op https://esc365.escardio.org/home.

Referenties

1. Mullens, W., Dauw, D., Martens, P., Verbrugge, F.H., Nijst, P., Meekers, E. et al. Acetazolamide in Acute Decompensated Heart Failure with Volume Overload. N Engl J Med, 2022, 387 (13), 1185-1195.
2. Solomon, S.D., McMurray, J.J.V., Claggett, B., de Boer, R.A., DeMets, D., Hernandez, A.F. et al. Dapagliflozin in Heart Failure with Mildly Reduced or Preserved Ejection Fraction. N Engl J Med, 2022, 387 (12), 1089-1098.