Dit satellietsymposium georganiseerd door Philips bestond uit twee delen. In het eerste deel werd de techniek van het nieuwe EchoNavigator-systeem gedemonstreerd via een live case. In het tweede deel kregen we een overzicht van de huidige stand van zaken van FFR-CT.

De afgelopen jaren is er een duidelijke toename in het aantal interventionele procedures bij patiënten met structureel hartlijden. Niet alleen het aantal, maar ook de complexiteit van deze procedures is duidelijk toegenomen.

Naast een technologische verbetering van de beschikbare materialen, is er ook een forse vooruitgang gekomen in de beeldvormende technieken, zoals driedimensionele (3D) technieken, en in het gebruik van echocardiografie, computertomografie (CT) en magnetische resonantie (MRI).

Dat heeft geleid tot een betere patiëntenselectie, een meer voorspelbare planning van interventionele procedures en een betere begeleiding tijdens deze procedures.

Een totaal nieuwe techniek is het zogenaamde EchoNavigator-systeem; dat laat toe om realtime een fusie van twee beeldvormingstechnieken te doen. Klassiek worden de echocardiografische beelden en de fluoroscopiebeelden op twee aparte monitoren getoond, door het gebruik van het EchoNavigator-systeem worden ze samengebracht in één interactief beeld op een aparte monitor.

De techniek vergroot de zichtbaarheid van cardiale structuren met echo die gekoppeld wordt aan fluoroscopie met de EchoNavigator. De oriëntatie van het echobeeld wordt automatisch bijgewerkt wanneer de C-arm opnieuw wordt gepositioneerd. Markeringen op de anatomische structuren van zacht weefsel in de echo worden automatisch weergegeven in het röntgenbeeld voor context en begeleiding. Hierdoor krijgt het hele team optimaal inzicht in het ruimtelijke verband tussen katheter en zacht weefsel, zodat het instrument in alle vertrouwen kan worden gepositioneerd en de functie geëvalueerd.

Continu worden de beide beelden gesynchroniseerd, zodat een perfecte overlap gebeurt van beide. De voordelen zijn natuurlijk dat men maar naar één scherm hoeft te kijken en dat de procedures vermoedelijk op die manier sneller en veiliger kunnen gebeuren.

Deze nieuwe techniek werd op een prachtige manier gedemonstreerd in een live case-presentatie vanuit het CHU in Charlerloi door collega Aminian en zijn team.

Op een zeer vlotte manier kon bij een 76-jarige vrouw met spontane intracerebrale bloeding onder rivaroxaban en permanente voorkamerfibrillatie het linkerhartoor gesloten worden. Door gebruik te maken van de realtime fusie van angio- en echobeelden kon de plaats van transseptale punctie (die cruciaal is voor een vlotte sluiting van het hartoor) makkelijk bepaald worden.

Daarna werd de verdere procedure met het plaatsen van het amplatzer device vlot gedemonstreerd. Kort werden ook de indicaties, de selectie van patiënten en de nazorg besproken bij het sluiten van het linkerhartoor.

In het tweede deel gaf Patrick Donnelly, cardioloog uit Belfast, Ierland een voordracht over FFR-CT.

Zoals we weten, blijven cardiovasculaire ziekten de belangrijkste doodsoorzaak en daarvan is het grootste deel het gevolg van coronairlijden. De kosten verbonden aan diagnostiek zijn groot en blijven toenemen.

Elk jaar worden er vele nieuwe patiënten gezien met thoracale pijn, zowel bij de huisarts, de cardioloog, als op spoeddiensten.

Het stellen van de diagnose kan moeilijk zijn, ook omdat slechts een minderheid van die mensen typische angina pectoris heeft.

Donnelly poneerde dat alle diagnostische onderzoeken moeten gericht zijn op twee belangrijke vragen: Heeft mijn patiënt vernauwingen op zijn coronairen? De tweede vraag die daar inherent aan verbonden is, luidt dan: Zijn de vernauwingen functioneel belangrijk en hoe moet ik mijn patiënt behandelen?

De huidige diagnostische testen hebben hun beperkingen want de sensitiviteit en specificiteit blijven te laag. Hierdoor is er nog altijd een groot deel van de patiënten dat uiteindelijk een coronarografie zal krijgen. Uit verschillende onderzoeken weet men nochtans dat 50 % van die coronarografieën geen obstructief coronairlijden kan aantonen. In het Verenigd Koninkrijk hebben de NICE-guidelines in tegenstelling tot de ESC-guidelines coronaire CT-scans op de eerste plaats gezet bij mensen bij wie stabiele angina pectoris vermoed wordt. Hierdoor worden de andere niet-invasieve testen naar de achtergrond geschoven.

Reeds langer weten we dat revascularisatie op geleide van gedocumenteerde ischemie een substantieel voordeel kan opleveren voor onze patiënt.

Om de gevoeligheid van de coronaire CT-scan te verbeteren gebruikt men een techniek vanuit de invasieve cardiologie, met name de FFR-bepaling, bij de beelden verkregen met de coronaire CT-scan. Door middel van complexe computerbewerkingen is men erin geslaagd FFRbepalingen te verkrijgen in alle stroomgebieden. Deze techniek heeft het grote voordeel dat men op een niet-invasieve manier zowel een anatomische, als functionele benadering kan uitvoeren van coronairlijden. Het nadeel op dit moment is dat deze resultaten van de FFR-bepaling via CT-scan niet onmiddellijk beschikbaar zijn, en vaak ook zeer duur zijn.

Collega Donnelly besprak de verschillende studies die een goede correlatie konden aantonen tussen invasief gemeten FFR en via CT-onderzoeken verkregen FFR. Qua sensitiviteit en specificiteit scoort FFR-CT het hoogste, beter dan alle andere niet-invasieve testen.

Uitgebreide aandacht werd besteed aan de PLATFORM-studie. In deze prospectieve studie werd een klassieke strategie vergeleken met een FFR-CT-geleide strategie in de behandeling van patiënten met stabiel coronairlijden.

Op 1 jaar tijd waren er 50 % minder coronarografieën noodzakelijk, zonder dat dit klinisch nadelige effecten had. Als laatste besprak hij dan een studieprotocol waarbij in zijn ziekenhuis op een snelle manier verkregen FFR-CT werd vergeleken met invasief bepaalde FFR. In een groep van 44 patiënten kon men binnen de 10 minuten FFR-bepalingen verkregen via CT vergelijken met invasief verkregen FFR-waarden. De correlatie tussen de twee was zeer hoog.

Hij besloot dat bij patiënten met vermoeden van coronairlijden een strategie startend met FFR-CT kan leiden tot minder coronarografieën zonder invloed op het totale aantal revascularisaties.