Bij het begin van het jaar wensen we elkaar een gelukkig Nieuwjaar toe op allerlei nieuwjaarsrecepties die op onze werkplek en in de huisartsenkringen waarmee we samenwerken georganiseerd worden. Naast een goede gezondheid wensen we elkaar ook een succesvol professioneel jaar toe. Bij het begin van het jaar is er ook het jaarlijkse congres van de Belgische Vereniging voor Cardiologie, het nationaal wetenschappelijk hoogtepunt van de Belgische cardiologie, maar ook het tijdstip waarop alle Belgische cardiologen en andere gezondheidsmedewerkers die zich professioneel met de de zorg van de cardiale patiënt bezig zijn, elkaar in een ruimere kring ontmoeten. Het reilen en zeilen van de diverse werkplekken, alsook de veranderingen in de personalia zijn vaak het onderwerp van de smalltalk. Allerlei nieuwtjes verspreiden zich dan als een vuurtje.

Het professionele leven van een cardioloog is door de jaren heen sterk geëvolueerd. Een halve eeuw geleden was een cardioloog een artsspecialist die met de stethoscoop de ernst van een mitralisklepstenose kon beoordelen en die heel bedreven was in het interpreteren van elektrocardiogrammen die met een hete naald op thermogevoelig papier werden opgeschreven. Veelal waren ze in een eenmanspraktijk gevestigd in de stad met een consulentenfunctie in internistische hospitaaldiensten. Met de komst van de coronary care unit ontstond de nood aan een cardioloog binnen de ziekenhuismuren, bedreven in de opvang en behandeling van de acute complicaties van het acute myocardinfarct. Door de explosieve ontwikkeling van niet-invasieve en invasieve beeldvorming, de introductie en ontplooiing van niet-heelkundige interventionele technieken voor de behandeling van coronair, valvulair en congenitaal hartlijden, de ontwikkeling van een breed scala aan hartstimulatoren en defibrillatoren van verfijnde ablatietechnieken in een alsmaar meer verfijnde virtuele realiteit verkregen door elektro-anatomische mapping is de cardiologische praktijk grotendeels, zo niet volledig, verschoven naar grote cardiologische diensten in grote regionale ziekenhuizen waar diverse cardiologische subspecialisten in teamverband samenwerken.

Uit een zeer recente enquête verricht door de American College of Cardiology1 blijkt dat nu 23 % van de mannen en 17 % van de vrouwen in een private praktijk werken wat sterk verschilt met 20 jaar geleden toen 73 % van de mannen en 53 % van de vrouwen in een private praktijk werkten. De gemiddelde leeftijd van de cardiologen werd ouder: nu is 42 % van de cardiologen 50 jaar of ouder versus 20 % van de vrouwen en 25 % van de mannen 20 jaar geleden. Mannelijke cardiologen proberen nu meer evenwicht te creëren tussen carrière en familie dan 20 jaar geleden. Net zoals 20 jaar geleden zijn de vrouwelijke cardiologen vaker single en kinderloos of hebben ze een hogere nood aan betaalde of onbetaalde kinderopvang dan mannen. Alhoewel de carrièrevoldoening hoog bleef, hebben steeds minder mannen het gevoel snel promotie te maken dan voordien. Bij de vrouwelijke cardiologen heeft, onveranderd ten opzichte van 20 jaar geleden, slechts 23 % het gevoel sneller promotie te maken dan leeftijdgenoten.

Over de professionele situatie van cardiologen in Europa en België hebben we weinig of geen gegevens. Nochtans zou deze informatie zeer nuttig kunnen zijn om beslissingen te nemen omtrent het aantal opleidingsplaatsen in cardiologie die nodig zijn om in de toekomst over voldoende cardiologen te beschikken. Gelet op het toenemende overwicht van vrouwelijke studenten Geneeskunde zou het ook nuttig kunnen zijn informatie te hebben over de professionele situatie van vrouwelijke cardiologen. Dit kan eventueel aangeven welke drempels er zijn die pas afgestudeerde vrouwelijke artsen beletten om te kiezen voor een opleiding tot cardioloog en welke organisatorische maatregelen noodzakelijk zijn om het professionele leven van de Belgische cardioloog meer in harmonie tussen gezin en werk te laten verlopen. Misschien is het organiseren van een enquête over de professionele situatie van de cardiologen in België een project waaronder de Belgische Vereniging voor Cardiologie en de professionele vereniging van cardiologen in België samen hun schouders kunnen zetten?