De in de nabije toekomst sterk toenemende vergrijzing van de bevolking en de verschuiving van acute naar chronische cardiovasculaire aandoeningen (hartfalen, voorkamerfibrillatie, hypertensie …) betekenen een belangrijke uitdaging voor de gezondheidszorg. Vermijden van hospitalisatie ten gevolge van een acute verergering of complicatie van een chronische hartaandoening bij een bejaarde patiënt wordt in de toekomst de voornaamste betrachting van de cardiologische zorg. Talrijke cardiologische diensten spelen hierop reeds in door het verschuiven van het zwaartepunt van de klinische activiteiten van de intramurale naar (meer) poliklinische zorg met ook de organisatie van specifieke poliklinieken (hartfalenpoli; voorkamerfibrillatiepoli; hypertensiepoli …).

Door de vergrijzing is een sterke toename van het aantal patiënten met chronische hartaandoeningen te verwachten waardoor zowel de eerstelijnsgeneeskunde als de cardiologische poliklinieken overbelast dreigen te worden. De ontwikkeling van de communicatietechnologie, van nieuwe sensoren in draagbare en geïmplanteerde devices en speciale monitoringssoftware schept de mogelijkheid de cardiovasculaire toestand van hartpatiënten op afstand te volgen en hun behandeling indien nodig aan te passen. De verdere ontwikkeling van deze 'telemedicine' of ook nog van een 'technology enabled care' kan helpen de uitdagingen die zich in de nabije toekomst stellen door een toenemende prevalentie van chronische cardiovasculaire aandoeningen vlotter op te vangen.

Tijdens het ESC-congres in Barcelona werd in het satellietsymposium 'Leading healthcare transformation in the digital era' de evolutie en het nut van telemedicine besproken.

Gabriele Zanotto (Verona, Italië) wees op het belang van de betrokkenheid van patiënten in de behandeling van hun aandoening. De ontwikkeling van gezondheidsapps en van nieuwe sensoren ingebouwd in smartphones of elektronische polshorloges laat toe de patiënt op een actieve wijze te betrekken bij zijn behandeling. Momenteel beschikt nu al haast twee derde van de patiënten ouder dan 65 jaar over een smartphone. Via een Bluetoothverbinding kunnen de monitoringsgegevens, geregistreerd door de pacemaker, doorgegeven worden aan een smartphone of aan een tablet die via het internet kan communiceren met een monitoringscentrale in de cardiologische polikliniek (figuur 1).

Verschillende groepen hebben bij pacemakerpatiënten aangetoond dat een dergelijke monitoring op afstand erg nuttig kan zijn. Pacemakerpatiënten die op afstand opgevolgd worden, werden sneller behandeld als er zich problemen voordeden, werden minder frequent gehospitaliseerd en hadden een 140 % betere overleving dan de patiënten die niet gemonitord worden.

H. Schäfer (Essen, Duitsland) beschreef het nut van een centrale monitoring en triagecentrale (FocusO™) waar alle via afstandsmonitoring verkregen informatie bij patiënten met een pacemaker, een ICD of implanteerbare monitors opgeslagen wordt en getrieerd wordt: enkel de relevante afwijkingen waarvoor snelle medische actie nodig is, worden aan het klinisch team in de cardiologische (poli)kliniek doorgegeven (figuur 2). Hierdoor kan een belangrijke tijdswinst, maar ook een belangrijke efficiëntie en een kostenbesparing gerealiseerd worden. Dat bleek ook uit een studie bij patiënten met een cryptogene beroerte bij wie de monitoring via een geïmplanteerde Reveal LINQ monitor via FocusO™ werd opgevolgd (figuur 3).

Peter Carl Jacobsen (Kopenhagen, Denemarken) beschreef het SEE™ telemetriesysteem dat kan gebruikt worden voor langere perioden van ecg-monitoring dan wat mogelijk is met een eventrecorder. Het geheel ziet eruit als een grote pleister die langsheen de lange as van het hart precordiaal wordt aangebracht (figuur 4). Hiermee worden mooie ecgtracés verkregen met duidelijk onderscheid van P-toppen en QRS-complexen, weliswaar via één enkele ecg-afleiding.